„Pewnego dnia, dawno, dawno temu, odpadł od słońca maleńki kawałek i roztrzaskał się o ziemię na miliony cząsteczek, a z każdej z nich powstał maleńki kwiatek, który przypomina słońce, nazwano go więc kwiatem słonecznym.” – tak, według legendy powstał Taraxacum officinale, czyli mniszek lekarski.
Mniszek to jedna z najważniejszych roślin leczniczych stosowanych w medycynie ludowej. Jego cudowne właściwości są pomocne przy leczeniu długiej listy dolegliwości. Należy zaznaczyć, że wszystkie części rośliny mają zastosowanie farmaceutyczne, a łodygi, kwiaty i liście możemy również wykorzystać w kuchni. Mniszek lekarski ma tyle samo białka co groszek a więcej niż szpinak. Zawiera bardzo dużo witaminy C, A, żelaza i soli mineralnych.
Warto więc wiedzieć więcej o właściwościach, zastosowaniu i sposobie wykorzystania poszczególnych części mniszka lekarskiego.
KORZEŃ MNISZKA
Działanie lecznicze i zbiory
Korzeń mniszka zawiera laktony, glukozydy, fitosterole, potas, sole mineralne, cukry, związki gorzkie, kwasy organiczne, inulinę do 40%, cholinę, żywicę, witaminę C, B, D.
Działa przeciwzapalnie, przeciwwirusowo, przeciwgrzybicznie, obniża zły cholesterol, pobudza czynność wątroby, oczyszcza organizm z toksyn i związków azotowych, obniża poziom cukru we krwi, zabija komórki rakowe. Jest stosowany przy miażdżycy, w chorobach alergicznych, przy zastojach żółci, wspomaga pracę soków żołądkowych, poprawia trawienie, działa moczopędnie, krwiotwórczo. Pomaga w leczeniu trądziku i reumatyzmu.
Korzeń mniszka wykopujemy zazwyczaj jesienią, ale jest wartościowy cały rok. Po wykopaniu należy go oczyścić i pokroić wzdłuż na paseczki. Suszymy w ciemnym, przewiewnym miejscu.
Przepisy
Wyciąg spirytusowy z korzeni
Oczyszczone korzenie kroimy na małe kawałki i zalewamy alkoholem w stosunku 1:3. Zostawiamy na 3 tygodnie, filtrujemy, zlewamy do ciemnych butelek, zażywamy 3 razy dziennie po 10-20 kropli, nie dłużej jak 6 tygodni.
Napar z korzenia mniszka lekarskiego
Jedną łyżkę pokrojonych korzeni zalać 200ml wrzątku. Odstawić na 40 minut, a następnie odcedzić i uzupełnić otrzymaną ilość płynu (ciepłą, przegotowaną wodą) do zawartości 200ml. Spożywać po 50 – 60 ml, 3 razy dziennie na 20 minut przed posiłkiem.
Maść z korzenia mniszka lekarskiego.
Zastosowanie: przy egzemach, trudno gojących się ranach, bólach w kolanach.
Przygotowanie: 20 g umytego (z ziemi) korzenia bardzo drobno posiekać lub zmielić w moździerzu i dodać 80 g oliwy z oliwek, a następnie dobrze wymieszać. Pozostawić na 12 godzin w ciemnym miejscu w temperaturze pokojowej. Otrzymaną maść przechowywać w lodówce, stosować jak maść leczniczą 2 x na dobę.
LIŚCIE MNISZKA
Działanie lecznicze i zbiory
Liście mniszka zawierają kumarynę, tiaminę, ryboflawinę, cholinę, eskulinę, glikozydy flawonoidowe, sterole, błonnik, sole potasu, sole mineralne, wapń, żelazo, potas, magnez, karoteny, kwas foliowy, cukrowce, żywice, beta amarynę, politerpeny i witaminy B1, B2, C i A.
Działają moczopędne, nie powodując przy tym niedoboru potasu. Liście te wspomagają leczenie zapalenia pęcherza, zapalenia nerek, łagodzą obrzęki spowodowane skąpomoczem, działają stymulująco na wątrobę, wspomagają jej oczyszczanie. Spożycie liści wspomaga pracę soków żołądkowych, hamuje łaknienie, zwiększa uczucie sytości, czym ułatwia odchudzanie. Warto tu również dodać, iż goryczka zawarta w liściach bardzo dobrze wpływa na pobudzenie naszych enzymów, pomaga w trawieniu i lepszym wchłanianiu się pokarmów w naszym organizmie, dlatego nie warto pozbywać się jej przed spożyciem, a wręcz zaleca się przed posiłkiem porzuć surowy listek w ustach. Jeżeli jednak bardzo chcemy pozbyć się goryczki, należy liście mniszka zanurzyć w zimnej osolonej wodzie na 30 minut.
Liście mniszka zbieramy zazwyczaj przed rozwinięciem się kwiatów czyli wczesną wiosną, aczkolwiek można to robić przez cały rok, ponieważ nie tracą swoich właściwości. Suszymy tak jak wszystkie inne części rośliny w ciemnym przewiewnym miejscu, w suszarce w temperaturze nie przekraczającej 30 stopni.
Przepisy
Herbatka z mniszka na oczyszczenie krwi
2 łyżeczki liści z mniszka zalać szklanką wody. Gotować pod przykryciem na małym ogniu 3-4 minuty. Przecedzić, można dosłodzić miodem. Herbatka oczyszcza krew, usuwa nadmiar sodu i potasu. Zapobiega nadciśnieniu, zatrzymywaniu wody w organizmie, obrzękom.
Oczyszczone, pozbawione wilgoci płatki zalać w słoiku oliwą. Podgrzewać na małym ogniu w kąpieli wodnej przez 1-2 godziny. Odstawić do wystudzenia. Przecedzić. Stosować zewnętrznie. Oliwa jest skuteczna przy bólach reumatycznych, mięśniowych, problemach skórnych.
Sałatka z mniszka i młodych liści szpinaku
2-3 garście młodych liści mniszka, 1 garść liści szpinaku, 1 ząbek czosnku lub kilka liści czosnku niedźwiedziego, 3 łyżki oliwy z oliwek, cytryna, sól, pieprz.
Liście mniszka namoczyć w osolonej wodzie na 30 minut, by pozbyć się goryczki. Osuszyć, porwać na kawałki. Dodać szpinak i liście czosnku niedźwiedziego. Jeśli wykorzystujemy normalny czosnek, zmiażdżyć go i wymieszać z 1-2 łyżeczkami soku z cytryny i oliwą. Dodać do liści mniszka, doprawić solą i pieprzem.
Sałatka z liści mniszka
3 garście młodych liści mniszka, 1/2 arbuza, 3 łyżki stołowe soku z cytryny, 1 łyżka oleju lnianego, sezam, pół awokado. Awokado i arbuza kroimy w kostkę, liście należy porwać na mniejsze kawałki, olej sok i cytryny wymieszać ze szczyptą soli. Sałatkę polać sosem i wymieszać.
Koktajl z liści mniszka
1 gruszka lub jabłko (pokrojone w kostkę wraz ze skórką), pół awokado, 5-6 świeżych listków mniszka, 1/4 szklanki soku z cytryny, wszystkie składniki zblendować.
KWIATY
Działanie lecznicze i zbiory
Kwiaty mniszka zawierają aktywnie działający pyłek, flawony, lutenolinę, witaminy A, C, D. Pomagają w leczeniu górnych dróg oddechowych, poprawiają funkcjonowanie wątroby, regenerują ją przy marskości, zwiększają wydzielanie żółci, wspomagają trawienie, oczyszczają z substancji toksycznych, działają krwiotwórczo przy anemii, wzmacniająco, uodporniają organizm.
Kwiaty zbieramy w czasie krótkiego kwitnienia do mniej więcej połowy maja. Do natychmiastowego zużycia zbieramy lekko i bardzo rozwinięte. Do suszenia te, które dopiero wychodzą z pąków. Suszymy je rozłożone na białym papierze w przewiewnym zacienionym miejscu. Z kwiatów robimy syropy, nalewki, soki, zioło-miody.
Przepisy
Oliwa z mniszka lekarskiego
½ szklanki żółtych płatków mniszka, 1 szklanka oliwy z oliwek. Oczyszczone, pozbawione wilgoci płatki zalać w słoiku oliwą. Podgrzewać na małym ogniu w kąpieli wodnej przez 1-2 godziny. Odstawić do wystudzenia. Przecedzić. Stosować zewnętrznie. Oliwa jest skuteczna przy bólach reumatycznych, mięśniowych, problemach skórnych.
Miód z kwiatów mniszka
Kwiaty zebrane należy pozostawić na około 5 godzin, aby wydostały się z niego wszelkie żyjątka, następnie układamy kwiaty w wyparzonych suchych słoikach (możemy dodać odrobinę świeżego imbiru) i zalewamy prawdziwym miodem w stosunku 1:1, mieszamy dokładnie wyparzoną łyżką i odstawiamy na około 10 dni, w ciemne chłodne miejsce, pamiętając, aby przemieszać codziennie. Po upływie 10 dni wkładamy słoik do kąpieli wodnej, pamiętając, aby kąpiel nie była zbyt gorąca, przecedzamy przez sitko. Przechowujemy w lodówce około 3 miesiące. Spożywamy po łyżce stołowej dwa razy dziennie.
Kwiaty i płatki mniszka są piękną dekoracją dań. Można również przygotować z nich odmładzającą maseczkę do twarzy.
Przygotować po jednej łyżeczce: miodu, mleka kokosowego, oliwy z oliwek, jedno żółtko i garść płatków mniszka. Płatki mniszka zalać niewielką ilością wrzątku (tak, aby je tylko przykryć) i odstawić na godzinę.
Do otrzymanego wyciągu z mniszka dodać miód, mleko, oliwę, żółtko. Dobrze wymieszać. Maseczkę można stosować na twarz, szyję i dekolt. Po 20 minutach zmyć.
Podsumowując – jedna roślina- ogrom możliwości. Warto wykorzystać jej moc.
Uważajmy, by nie pomylić mniszka z bardzo podobnie wyglądającym trującym mleczem polnym. Warto sprawdzić czym się różnią. Główną cechą odróżniająca jest to, że w mniszku wszystkie pędy wyrastają bezpośrednio z ziemi, a w mleczu z łodygi.